BEBEĞİNİZİN İLK BİR HAFTASI – Ay Ay Bebek Gelişimi
Uz. Dr. Yaşar Hüseyin ONGANLAR
Bebeğinizin büyümesi, gelişmesi nasıl gidiyor?
Bebeğinizin görmesi nasıl? Hala oldukça bulanık görmeye devam ediyor. Bebekler miyop doğarlar ve onlar yaklaşık 20-40 cm uzaktaki nesneleri görebilmektedir. Bulanık olarak görürler. Kucağınıza aldığınızda sadece yüzünüzü görebilir.
Yeni doğanlar saçlarınıza, kaşlarınıza ve ağzınıza bakmaya eğilimindedir. Bebeğiniz doğumdan sonra gözlerinizin içine bakmazsa endişelenmeyin.Çalışmalar yenidoğanların insan yüzünü renkli nesnelere bakmaktan daha çok tercih ettiklerini göstermiştir.
Annelik nasıl başladı, nasıl gidiyor? Bir iki küçük problem olması bunların böyle devam edeceği anlamına gelmiyor.Sakin olun, on gün içinde neredeyse hiç problem kalmayacak !
Emzirme biraz rahatsızlık verebilir
Doğum sonrası iki ile dört gün sütünüz göğüslerinizde birikmeye başlar, ve bu göğüslerinizde dolgunluk, gerginlik hissi verebilir. Sütünüzün tam olarak oluşmasına kadar bebeğiniz ön süt ya da kolostrum denilen sıvı ile beslenir. Bu değişim sizi iki – dört gün arası rahatsız edebilir, sonra bu rahatsızlık azalacak ve sevgiyle bebeğinizi beslemeye devam edeceksiniz.
Göğüsleriniz sert, sıcak ve hassas olabilir. Süt bezlerinden süt salgınızın artması bebeğinizi beslemek için üretilen süt ilk başlarda rahatsızlık hissi verebilir. Angorjman boşaltılamamış memenin verdiği dolgunluk hissidir.
Göğüsleriniz sert ve sıcak hale gelebilir. Bazen biraz acı verebilir. Bebeğiniz sütünüzü emmeyi becerdikten sonra, sizde bebeğinizi emzirmeye başladıktan sonra süt akışı kolaylaşacak ve bu dolgunluk hissiniz zamanla azalacaktır.
Dolgunluğu azaltmak için aşağıdakileri yapabilirsiniz:
Sıcak bir duş alabilirsiniz.
Her beslemeden önce göğüslerinize (nemli ve ılık bir bez ile) ılık kompres uygulayın.
Tam dolu göğüs ile bebeğin tutması zor olabilir. Göğüslerinin çok gergin ise biraz pompa ile sağıp, ondan sonra bebeğinizi emzirmeye çalışabilirsiniz. Bebeğinizin beslenmesi ve sütü boşaltması hem sizi rahatlatacak , hem de sütün akışının devam etmesini sağlayacak.
Destekleyici bir sütyen giymek rahatlatıcı olabilir
Her iki ila üç saatte bir emzirmeye devam edin. Bebek her uyanık olduğunda aç olduğunu kabul edin (aç olmasa bile) ve emzirin. Ağrınızın olması beslenmeyi azaltmanıza neden olmasın. Bebek emdikçe göğüslerinizdeki hassasiyet daha azalacaktır.
Bol su içerek süt üretimini artırmaya ve süt akışını hızlandırmaya devam ediniz.
Bebekte Sarılık Olabilir?
Acaba bebeğiniz sarılık mı?
Sarılık cildin sarımsı bir renk almasıdır. Yenidoğan bebekte ciltle beraber gözlerde de sararma olur. Cildine hafif bastırdığınızda sarılık daha belirgin görülür.
Sarılığın en sık şekli bebek iki ya da üç günlük iken belirmeye başlar. En yüksek seviyeye genelde 4-5. günlerde ulaşır . Yenidoğan sarılıklarında gün gün değişen sarılık oranlarına göre tedavi alıp almayacağını çocuk doktorunuz belirleyecektir. Yenidoğan sarılıklarının bir çoğu fizyolojiktir ve bu sarılık durumlarının tedavi almasına gerek yoktur.
Sarılık neden olur?
Yeni doğan bedeninde ihtiyacından daha fazla kırmızı kan hücreleri bulunmaktadır ve bebeğin henüz olgunlaşmamış karaciğeri parçalanan bu hücrelerin içinden çıkan bilirubin denilen maddeyi hızlı bir şekilde işleyemez, idrarla atılabilen forma çeviremez. Karaciğerin olgunlaşması yaklaşık iki hafta sonra artarak artık tüm bilirubinleri işleyebilir hale getirir ve sarılık kendiliğinden geriler.
Prematüre bebekler, genetik hastalığı olan veya enfeksiyonu olan bebekler sarılığa karşı daha savunmasızdırlar.
Sarılık ilk 24 saat içinde tespit edildiğinde, bu anne ile bir kan grubu uyuşmazlığı nedeniyle olabilir (anne Rh negatif, bebeğin Rh pozitif olduğu durumlar), enfeksiyon ya da altta yatan bir karaciğer sorunu olabilir.
Her sarılık kötü müdür?
Yenidoğan sarılıklarının çoğu zararsızdır ve tedavi gerektirmezler. Doktorunuz sarılık değerinin yüksek olduğundan şüphelendiğinde topuk kanı aldırmaya gittiğinizde ayrıca sarılık için ek tetkikleri isteyebilir.
Sarılık ılımlı olduğu gününe göre normal kabul edebilecek sınırlarda olduğu durumlarda beslenme önerileri ve kontrole çağırarak tedavisini ayaktan takip edebilir. Sarılık değerleri gününe göre yüksek olduğu durumlarda ise bebeği hastaneye yatırıp, bilirubin yüksekliğinin fototerapi denilen ışık tedavisine başlanmasına karar verebilir. Fototerapi kanda fazla olan bilirubinin ışığın dalga boyunda parçalanması ve idrarla atılabilir forma dönüştürerek atılmasını sağlaması prensibine dayanır. Bilirubin düzeyi düşmeye başladığında gözle görülen sarılık da azalacaktır. Kanda bilirubin seviyesi kontrol edilerek tedavinin bitirilmesi kararını doktorunuz verecektir.
Fototerapiye ek olarak bu değerlere çıkmasına neden olabilecek altta yatan her hangi bir tıbbi neden var mı diye ek tahliller istenebilir. Sık emzirme, sütünüz az ise formüla ile destek ile sarılığın tekrar artmasını engellemek için önerilerde bulunabilir.
Sarılık tedavisinin amacı , bilirubinin düzeylerinin beyinde toksik (kernikterius denilen bir hastalık) olacak kadar çok birikmesini engellemektir. Düzgün izleme ve tedavi ile kernikterius riski sıfıra kadar düşer.