Bebek beslenmesi, anne sütü yanında ek gıdaları başladıktan sonra yeni bir döneme giriyor. Anneleri bebeklerinin ne zamana kadar anne sütü vereceği, mama vermeli mi , ne zaman su verebileceği, ek gıdalara başlama zamanı gibi konularda sürekli kafalarında düşünceler vardır. Bu durum normal sayılabilir. Bilgi eksikliği giderildiğinde doğruları öğrendiğimizde bu düşüncelere neden olan sis perdesi dağılacaktır. Ek gıdalar ile yazılarımız devam edecek
Bu yazıda annelerin beslenme hakkındaki soru işaretlerini azaltmaya çalışacağız.
Yenidoğan döneminde beslenme :
Sadece anne sütü verilmesi uygundur. Sütün az olması ilk bir kaç gün normaldir. Onların emeceği bir kaç damla süt bile yenidoğan bebek için en iyi besin kaynağıdır. Yenidoğan bebeğin midesi yaklaşık 7 ml hacminde olduğu için çok çabuk doyar, çok çabuk acıkır. Onun için her aktif anında emzirmelisiniz.
Doğum ve özellikle sezeryan doğum sonrası sütün hiç gelmemesi ve bebeğin fazla kilo kaybetmesi durumunda doktorunuza danışarak formül mama başlanabilir. Bu dönemde su, şekerli gıdalar bebeğe kesinlikle verilmemelidir. Formül mama başlanan bir bebeğin kontrolündeki beslenme ve kilo durumuna göre doktorunuzun önerisiyle beslenmesi anne sütüne doğru kaydırılmalıdır.
Doğum – 4 Ay arası :
Bu bebekleri için iki alternatif vardır. Ya sadece anne sütü alıyordur, ya da hem anne sütü hemde formül mamayı beraber alıyordur. Bu yaş grubundaki bebeklerin dil itme refleksi çok aktif olduğundan sadece emmeye adapte olabilirler.Katı hiç bir gıda verilmemelidir. Bu yaş grubu bebeklerin sindirim enzimleride yeterince olmadığı için anne sütü ya da formula mama dışındaki gıdaları sindiremezler.
Önemli konulardan ve dikkat edilmesi gereken konulardan birisi bu aylarda bebek reflüsü denilen ve genelde fizyolojik olarak saydığımız bir durumdur. Bebek sürekli aç görülüyor, başını arkaya doğru tutuyor, ara ara öksürükleri oluyor, sürekli kusmaları oluyorsa fizyolojik reflü için doktorunuzdan beslenme önerilerini alabilirsiniz.
Bu dönemdeki bebeğimiz için en önemli besin yine anne sütüdür. Anne sütü ve formül mama ile beslenen bebekler için en önemli dönemlerden biri de bu döneme denk gelir. Bebeklerin bu aylarda anne sütünü istememe, isteksizlik yaptığı dönem denk gelir. Anneler bebeğim acaba beslenemiyor mu diye mamayı arttırma eğilimine başlarlarsa bebeklerin büyük bir çoğunluğu bu dönemde anne sütünü bırakabilir. 4- 6 aylık beslenme döneminde en önemli konu bebeğin memeyi bırakma riskinin olmasıdır.
Yine bu dönemde önemli konulardan birisi de gereksiz yere erken ek gıdaya başlanma isteğidir. Ek gıda, eğer bu dönemdeki bir bebeğin annesinde yeterince anne sütü mevcut ve bebek yeterince kilo alıyorsa başlanmamalıdır. Erken ek gıda başlanması anne sütünün azalmasına neden olabilir. Daha alerjik durumlara maruz kalınabilir. ileride obezite sorunu ile karşılaşabilir. Bebeğin sindirim sisteminde sıkıntılar olabilir. Ek gıda başlanması bir doktor tarafından önerildiyse ,aşağıdakilerin bebekte olması önerilmektedir.
- Destekle oturabilmeli
- Yeterli baş ve boyun kontrolü sağlamalı
- Diliyle itme refleksinin bitmiş olması
- Besinlere ilgisini gösterebilmesi, sizin yediklerinize karşı ilginin gelişmeye başlaması
- Doğum ağırlığının yaklaşık iki katına gelmiş olması
Ek gıda başlama için bebekte görülen belirtiler yazımızı okuyabilirsiniz.
4 -6 aylık dönemde sadece anne sütü ile alan bebeklerde beslenmede en sık yapılan yanlışlar :
Yanlış : Bebeğim biz yemek yerken ağzını açıyor, canı istiyor, ona da yemek veriyorum.
Doğru: Sadece anne sütü alan, gelişimi normal olan bir bebeğin erken ek gıda başlanmasının gelişimi için bir faydası yoktur.
Yanlış:Bebeğim 4- 6 . aylarda ek gıda ile tanıştırmazsam , ek gıdaya alışamazmış, bebeğim yeni tatlarla tanışsın, sonra hiç bir şey yemezmiş
Doğru: Erken ek gıda başlanarak bebekler yeni tatları tanıtmak gerekli değildir. Annelerin yediği gıdaların tatları anne sütüne geçerek, bebeğin farklı gıdalarla tanışması sağlanmış olur. Bu dönemde annenin yapacağı en önemli davranış çeşitli gıdaları, özellikle az yediği gıdaları da diyetine ekleyerek bebeğine onların tatlarını anne sütü aracılığıyla tanıştırmasıdır. Annenin gebelikte beslenme çeşitliliği de bebeğinin ileride iştahını ve beslenmede seçiciliğini azaltır.
Erişkin dönemde obesitenin etyolojisinde erken tamamlayıcı besine geçmek, hazır bebek mamaları ile beslenmek önemli bir faktör iken anne sütü ile beslenmek erişkin döneminde obesiteden koruyucudur.
6 – 8 ay :
Hala anne sütü en önemli besin kaynağı. Artık yavaş yavaş katı gıdalar ile tanıştırabiliriz. Bebek beslenmesi; ilk önce daha az alerjik ve sindirim problemi yaşatmayacağı için sebzeler ile başlamanız önerilir. Basit ve mevsiminde olan kabak , havuç ve patates sebzeleri ile yapacağınız püreler ile ek gıdalara başlayabilir. İlk defa vereceğiniz besinleri sabah saatlerinde ve bebek aç iken denemeniz, onun gıdayı daha kolay kabul etmesine yardımcı olabilir.
Ek gıda başlanırken 3 gün kuralı nedir, nasıl uygulanır?
Bebek beslenmesi her ek gıda başlarken 3 gün kuralına dikkat etmek gerekir. Bebeğe verilen her ek gıdanın alerji yapabilme olasılığı nedeni ile farklı gıdalar beraber başlanmamalıdır. Yeni gıdaları ayrı ayrı hangi gıdaya karşı alerji olduğunu anlamamızı zorlaştıracaktır. Bu nedenle yeni verdiğimiz gıdaları üç gün üste vererek hem çocuğunuzun gıdaya karşı tepkisini takip edersiniz, hemde olası alerjik durumlara da dikkat etmiş olursunuz.
Sebze ile başladığınız ek gıda heyecanınızda ardından meyveleri başlayabilirsiniz. Meyvelerden de bir sıra olsun istersek, elma, armut, muz, şeftali, kayısı, kiraz, erik verebiliriz.
Dana eti, balık ve tavuk eti gibi protein kaynakları diyete eklenmesi 7-8. aylarda önerilmektedir. Et proteinleri, demir, çinko, vitamin B12, omega 3 gibi vitamin ve mineralleri sağlar. Başlangıçta eti kıyma olarak çorbasına koyabiliriz,zamanla küçük köfteleri ezerek direk et olarak da bebeğin beslenmesine eklenebilir.
8-10 ay :
Gıdaları artık kendisi parmaklarıyla tutup, ağzına götürebilir. Bu şekilde bebeğin kendisinin beslenmesi desteklenmelidir. Artık el ağız koordinasyonu daha iyi, kendisi beslenmeye başlayabilir.Bebeğinizi yavaş yavaş aile sofrasında oturtabilirsiniz. Ona uygun tarhana çorbası, etli dolma gibi ev yemeklerinden vermeye başlayabilirsiniz. Anne bebeğin yiyebileceği, ona uygun ev yemeklerini yavaş yavaş vermeye başlayabilir
10 – 12 ay :
Anne sütü her ay için en önemli besin kaynağı olduğunu unutmamak gerekiyor. 2 yaşında kadar anne sütünü azaltmadan devam etmek en istediğimiz konudur. Artık ek gıdalarda kısıtlamalar gittikçe azalıoyor, bebeğinizin sofranızda yeri hazır olmalı.Kahvaltılıkları, ev yemeklerini verebilrsiniz,ona kaşık verip, kendisini beslenmesi için yüreklendirebilirsiniz.