Çocuklar tırnaklarını neden yer?
Çocuğunuz pek çok nedenden olayı tırnaklarını yiyor olabilir, bu nedenler arasında merak, sıkılmak, stres, alışkanlık ya da taklit olabilir. Tırnak yeme parmak emme, burun karıştırma, saçlarla oynama ya da çekme ve dişleri gıcırdatma, en yaygın “gerginlik” davranışlarından biridir. Ayrıca bu alışkanlık yetişkinliğe kadar da devam edebilecek bir alışkanlıktır.
Büyümek çocukların gergin olmasına neden olabilir ya da ebeveynlerin görmediği pek çok farklı konu da çocukların endişeli ya da baskı altında hissetmesini sağlayabilir. Eğer çocuğunuz kendine zarar vermeyecek şekilde ve farkında olmadan (mesela televizyon seyrederken) tırnaklarını yiyorsa ya da belli durumlarda bunu yapıyorsa (mesela sınava girmeden önce ya da sözlüye çıkmadan önce) bunun nedeni stresini azaltmaya çalışmasıdır ve endişelenecek bir şey yoktur. Aşağıdaki istisnai durumlara bakarak ne zaman endişelenmeniz gerektiği ile ilgili bilgi edinebilirsiniz.
Genellikle çocuklar bu alışkanlığı zamanla bırakırlar ancak tırnak yeme alışkanlığı devam ederse ve bu konuda onu engelleyemiyorsanız uygulayabileceğiniz bazı çözüm yoları da vardır.
Tırnak yeme konusunda ne yapabilirim?
Endişelerine odaklanın. Çocuklar bizi endişelendiren bir şey yaptıklarında ilk tepkimiz ona bu davranışı bıraktırmaktır ancak bunu uzun vadeli olarak düşünmemiz gerekir. Problemi uzun vadeli düşünebilmek için öncelikle bu problemin altında yatan nedenlerin bulunması ve çocuğun hayatındaki stres kaynaklarının düşünülmesi gerekmekledir. Eğer çocuğunuzun neden endişelendiği ile ilgili bir fikriniz varsa – taşınma, boşanma, okul değiştirme ya da piyano resitalinin yaklaşması gibi – çocuğun bu konudaki endişelerini gidermek için uğraşmanız gerekmektedir. Çoğu çocuğun endişelerini sadece konuşarak gidermek kolay değildir .
Cezalandırmayın ya da nasihat etmeyin. Her ne kadar çocuğunuz gerçekten tırnaklarını yeme alışkanlığını bırakmak istese de bu konuda yapabileceği çok şey yoktur. Çünkü diğer gerginlik alışkanlıkları gibi tırnak yeme de farkında olmadan yapılır. Eğer çocuğunuz farkında olmadan tırnaklarını yiyorsa, ona bu konuda nasihat vermek ya da onu cezalandırmak işe yaramaz. Yetişkinler bile bu tür alışkanlıklarını bırakmada zorluk yaşarlar. Eğer bu alışkanlık gerçekten sizi rahatsız ediyorsa sınırlar koyun. “Akşam yemeğinde tırnak yemek yok” gibi bir kural koyabilirsiniz. Burada önemli olan bir kural koyarken çocuğun bunu anlamasını sağlamaktır ve duygusal davranmamaktır. Kendinizi bu konuda olabildiğince kontrol etmeye çalışmalısınız çünkü “Tırnaklarını yemeyi kes! Buna tahammül edemiyorum!” diyecek olursanız çocuğunuzla sonuçsuz ve yorucu bir güç mücadelesine girmiş olursunuz.
Genel anlamda çocuğunuz kendisine zarar vermiyorsa ve fazla stresli değilse yapabileceğiniz en iyi şey çocuğunuzun tırnaklarını sık sık kesmek, ellerini temiz tutmasını sağlamak ve dikkatinizi başka bir yere vermek olacaktır. Eğer çocuğunuzu bu alışkanlığını bırakmaya zorlayacak olursanız çocuğunuzun daha fazla strese girmesine ve alışkanlığının artmasına neden olursunuz. Ayrıca çocuğun tırnaklarına tadı kötü olan bir boya sürmek de her ne kadar siz öyle düşünmeseniz de çocuğunuz için bir ceza niteliğinde olacaktır. Bu alışkanlığıyla ilgili ne kadar az düşünürse o kadar kısa sürede kendi kendine bırakır ya da sizden stresli olduğu konuda yardım ister.
Alışkanlığını bırakmasında ona yardım edin. Eğer çocuğunuzun arkadaşları onunla bu konuda dalga geçiyorlarsa artık bu alışkanlığı bırakmaya karar verebilir ve yardımınıza ihtiyaç duyabilir. Bu durumda ona onu ne olursa olsun seveceğinizi hatırlatmanızda yarar olacaktır. Daha sonra ise olası çözümler konusunda konuşabilirsiniz.
Alışkanlığını bırakması için onunla konuşun. Çocuğunuzla onu geren konularla ilgili konuşursanız bu konuları halletmeniz kolaylaşır.
Daha sonra ise bu alışkanlığı bırakması için ne yapmanız gerektiği ile ilgili konuşup bir karara varabilirsiniz. Ona tırnak yemeye başladığında hatırlatmanızı istiyor mu yoksa bu onu rahatsız ediyor mu ? sorusunun cevabını anlamaya çalışmalısınız. Büyük çocuklar bu tür konularda ailelerinin yardımcı olmasından çok da hoşlanmazlar.
Alışkanlığını fark etmesini sağlayın. Çocuğunuzun tırnaklarını yeme alışkanlığı olduğunu fark etmesini sağlayın. Bunu unuttuğunda kimsenin olmadığı ortamlarda ona durumu hatırlatacağınızı söyleyin ya da koluna ışık tutmak, şifreli bir sözcük bulmak gibi gizli bir hatırlatıcı bulun. Bazı çocuklar alışkanlıklarını bırakmak için fiziksel hatırlatıcılara ihtiyaç duyarlar. Bu seçenek çocuğunuz bunu kabul ettiği sürece oldukça yararlı olacaktır. Ama çocuğunuz kabul etmezse ona bir ceza gibi gelebilir.
Tırnaklarını tadı daha acı ojelerle boyamayı düşünüyorsa bu ona yardımcı olabilir ama ojenin etiketini okumayı unutmayın. Bir diğer çözüm de çocuklar gözlerini kaşımasın da diye sürülen acı biberdir. Bazı çocuklar acı biberi tırnak yemem alışkanlıklarına son vermek için de kullanabilirler.
Alternatif önerin. Çocuğunuzun alışkanlığına farklı alternatifler sunun. (Mesela uzun araba gezilerinde oynaması için eline bir oyun hamuru verin ya da ona kitap okurken stres topu ile oynamasını sağlayın.) Çocuğunuzun bu tür farklı alternatifleri okula gitmeden önce ya da yatmadan önce de deneyimlemesini sağlayın. Ayrıca kendisini kötü hissettiğinde nasıl rahatlayabileceğini anlatın ve böylece tırnaklarını yemek yerine derin nefes almasını ya da yumruklarını açıp kapatmasını teşvik edin. Eğer çocuğunuz bunun için uygun yaştaysa yatağının baş ucuna ya da banyoya bir tırnak törpüsü koyun ve onu kullanmasını isteyin. Çocuğunuzun dışarıda yeterince koşup oynadığından emin olun ve mümkünse daha fazla enerji tüketmesini sağlayın. Bazı çocuklar hem eğlenmek hem de rahatlamak için sanatsal projelerle uğraşmayı da çok severler. Bazı çocuklar ise bir müzik enstrümanı çalmayı öğrenerek rahatlarlar.
Denemeye devam edin. Çocuğunuza farklı insanların farklı teknikler kullandığını anlatın ve eğer bulduğunuz çözüm işe yaramazsa onun farklı bir çözüm bulmasını teşvik edin. Genel anlamda daha büyük çocuklara daha fazla sorumluluk vermek gerekir. Sonuç olarak çocuğunuza ve kendinize alışkanlıkların güçlü davranış biçimleri olduğunu ve birlikte çözüm yolu üzerinde çalışırsanız bunu atlatabileceğinizi hatırlatın. İhtiyacınız olduğunda ara verin ve çocuğunuz alışkanlığını bırakmada başarılı olsa da olmasa da ona başarılı olduğunu söyleyin. Azim ve sabır ile sonunda çocuğunuz mutlaka alışkanlığını bırakacaktır.
Tırnak Yeme ile ilgili Ne zaman Endişe Etmeli?
Nadir durumlarda şiddetli tırnak yeme çocuğun fazla endişeli olduğunun göstergesidir. Eğer çocuğunuzun tırnaklarını yerken parmaklarını kanatıyor ya da acıtıyorsa ve farklı endişe verici davranışları da duruma eşlik ediyorsa (mesela cildini kanatıyor, kirpiklerini ya da saçlarını yolmaya çalışıyorsa) ve uyku düzeninde bozukluklar varsa doktorunuza başvurmalısınız.
Ayrıca eğer çocuğunuzun tırnak yeme alışkanlığı aniden ortaya çıktıysa arttıysa da doktorunuza danışmalısınız. Bu tür durumlarda profesyonel yardım almak gerekir.
